Thể tích, hay dung tích, của một vật là lượng không gian mà vật ấy chiếm. Thể tích có đơn vị đo là lập phương của khoảng cách (khoảng cách mũ 3). Trong Hệ đo lường quốc tế, do đơn vị đo của khoảng cách là mét, đơn vị đo của thể tích là mét khối, ký hiệu là m³
Bất kỳ đơn vị độ dài nào cũng có đơn vị thể tích tương ứng: thể tích của khối lập phương có các cạnh có chiều dài nhất định. Ví dụ, một xen-ti-mét khối (cm3) là thể tích của khối lập phương có cạnh là một xentimét (1 cm).
Trong Hệ đo lường quốc tế (SI), đơn vị tiêu chuẩn của thể tích là mét khối (m3). Hệ mét cũng bao gồm đơn vị lít (litre) (kí hiệu: L) như một đơn vị của thể tích, trong đó một lít là thể tích của khối lập phương 10 cm. Như vậy
- 1 lít = (10 cm)3 = 1000 xentimét khối = 0.001 mét khối,
vậy
- 1 mét khối = 1000 lít.
Một lượng nhỏ chất lỏng thường được đo bằng đơn vị mililít (ml) (Tiếng Anh: mililitre)
- 1 mililít = 0.001 lít = 1 xentimét khối.
Cũng như vậy, một lượng lớn chất lỏng thường được đo bằng đơn vị mêgalít (Tiếng Anh: megalitre)
- 1 triệu lít = 1000 mét khối = 1 mêgalít (Ml). (Lưu ý Megalitre được kí hiệu là Ml, không phải ml như mililitre)
Bảng dưới đây liệt kê một số công thức tính thể tích của một số hình đơn giản.
| Hình | Thể tích | |
|---|---|---|
| Hình hộp chữ nhật | a x b x c với a là chiều dài,b là chiều rộng,c là chiều cao của hình hộp chữ nhật. | |
| Hình lập phương | a x a x a với a là cạnh hình lập phương. | |
| Hình cầu | 4πr3/3 với r là bán kính. | |
| Hình nón | πr2h/3 với r là bán kính đáy, h là chiều cao. | |
| Hình trụ tròn | πr2h với r là bán kính đáy, h là chiều cao. | |
| Hình elipxoít | 4πabc/3 với a, b, c là các bán trục. | |
| Hình chóp đều | Sh/3 với S là diện tích đáy, h là chiều cao. | |
| Hình lăng trụ đứng | Sh với S là diện tích đáy, h là chiều cao. | |
| Hình bất kỳ | với h là một kích thước theo một chiều bất kỳ của vật, A là diện tích phần tiết diện vuông góc với h, được biểu diễn dưới dạng hàm số của h. |
Đơn vị đo thể tích trong cuộc sống[sửa | sửa mã nguồn]
Trong cuộc sống hàng ngày tại Việt Nam và phần lớn các quốc gia sử dụng các đơn vị đo lường của hệ đo lường quốc tế (SI) thì đơn vị đo thể tích (cũng như dung tích) thường được sử dụng là lít (1000 lít = 1 m³) hay lít (viết tắt l) (1l = 1000 cm³) do đơn vị mét khối là tương đối lớn, không phù hợp lắm cho nhiều tính toán trong các hoạt động hàng ngày.
Quan hệ giữa thể tích và khối lượng[sửa | sửa mã nguồn]
Thể tích của một vật đặc và đồng nhất (về cấu tạo) với một hình dạng bất kỳ được tính theo công thức sau:
Trong đó:
 | Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Thể tích |
No comments:
Post a Comment